Debata publiczna w Polsce została zdominowana przez coraz bardziej spolaryzowany spór toczący się pomiędzy dwoma politycznymi plemionami. W procesie jej upraszczania i wulgaryzacji coraz bardziej negatywną rolę odgrywają media po obu stronach barykady, które w imię wąsko pojętego zysku łamią kolejne bariery rzetelnego dziennikarstwa. Tania sensacja i kreowanie sztucznych sporów, przy coraz częstszym pomijaniu realnych bolączek oraz wyzwań społeczeństwa i państwa polskiego, to streszczenie dzisiejszej sytuacji w debacie publicznej. To na nich będziemy się koncentrować, choć nie chcemy spuszczać oka także z istotnych zagadnień społeczno-politycznych, które rozgrywają się na świecie.
Jako dział Obserwatorium Społeczne zamierzamy poszerzyć pole widzenia i podjąć próbę „odczarowania świata” z wyobrażeń narzuconych przez elity, zarówno prawicowe, jak i liberalne. Możemy to zrobić tylko dzięki wspólnej pracy i zaangażowaniu wielu osób. Unikając intelektualnej pychy, chcemy podjąć się pracy nad wytworzeniem realnej wiedzy na temat życia ludzi w określonych warunkach ekonomicznych, kulturowych i społecznych. Zamierzamy oddać głos nie tylko ekspertom i zawodowym publicystom, ale także po prostu przedstawicielom grup dotychczas marginalizowanych: pytając ich, jak chcieliby urządzić swoje (i nasze wspólne) otoczenie. A także zaprosić do debaty tych, z którymi nie zawsze i nie we wszystkim się zgadzamy.
Filip Leśniewicz
Kacper Leśniewicz
Neutralność nie przeszkodziła Szwedom ani handlować z III Rzeszą w latach 1936-1939 przy jednoczesnym dziesięciokrotnym zwiększeniu wydatków wojskowych, ani wspierać materiałowo Finlandii przeciw Związkowi Sowieckiemu w toku Wojny Zimowej (1939-1940) oraz Kontynuacyjnej (1941-1944). Gdy karta się odwróciła, Sztokholm zbliżył się do aliantów, zwłaszcza Stanów Zjednoczonych.
O spuściznę lewicy również możemy i powinniśmy się spierać, byle w taki sposób, który będzie budził u odbiorców chęć poznawania historii. Tymczasem jak na razie najciekawsze i najbardziej pobudzające intelektualnie dyskusje na jej temat, także popularne w formie, toczą się na prawicy.
Tym samym to czterdziestolatkowie, którzy dzięki pragmatycznemu posłuszeństwu uzyskali pozycję dziedziców betonu III RP (chciałoby się powiedzieć: jakie czasy, takie cenione postawy), a nie buntownicy sprzeciwiający się aktualnemu systemowi, są dziś stroną rozdającą karty.
Proponuję jednak następujące ćwiczenie intelektualne: proszę porównać, jaką część doniesień w prasie francuskiej i amerykańskiej zajęły te sprawy symboliczne z tym, ile na podobne tematy w kontekście Polski rozpisywał się nasz komentariat. Myślę, że nawet na podstawie tej powierzchownej analizy dobrze widać, że gdy Francja gra w szachy, nasze elity zatrzymały się na poziomie warcabów.
Rewolucja jest złożoną opowieścią – gęstą od zagadnień, mniejszych lub większych walk o godność oraz postulaty socjalne, polityczne i narodowe. Naszym zadaniem było i jest wybranie tych wątków, których absencja jest dziś mocno widoczna, szczególnie na polach państwowej czy szkolnej narracji o historii Polski. Tam dominuje militaryzm i rozgrywki polityczne elit, ale brakuje wątków społecznych.
Podróżnicy nie wydają się ograniczeni dniami urlopu, mogą dzięki temu pozwolić sobie na poszukiwania i dogłębne poznawanie lokalnej kultury. W przeciwieństwie do nich turyści mają w najlepszym wypadku dwa tygodnie wolnego – jeśli oczywiście mają płatny urlop, a nie przerwę pomiędzy umowami o dzieło.
Obecnie w kraju, w którym mieszka 5,5 miliona ludzi, działa pond 5000 spółdzielni, a rocznie powstaje ich 200, choć nie znaczy to, że wszystkim uda się przetrwać. Przeciętny Fin należy średnio do 2,1 spółdzielni, a 84% mieszkańców jest członkami przynajmniej jednej z nich. Pellervo zrzesza dziś spółdzielnie największe, a więc około 2500 podmiotów.
Musimy umieć opowiedzieć świat, w którym ciężka praca pielęgniarki jest powodem do dumy, a bycie przedsiębiorcą zatrudniającym na śmieciówkach jest powodem do wstydu. Bo tak jest. Tu i teraz. I ludzie zasługują na to, żeby to usłyszeć. Czasami po prostu trzeba powiedzieć, co jest dobre, a co złe, zamiast spekulować o przyszłości czy też pisać programy, które czytamy głównie my sami.
Dla nas najistotniejszym pojęciem pozostaje „prawo do miasta”, które można rozumieć jako włączanie mieszkańców w rządzenie miastem, zwiększanie dostępu do usług publicznych, na przykład edukacji, służby zdrowia, mieszkalnictwa, i ochronę wspólnych zasobów, na przykład jakości powietrza i zieleni miejskiej.
Tymczasem liberałowie mają po swojej stronie nie tylko media obsadzane przez wielki kapitał, lecz także pozostałe zależne od kapitału agendy. Dlatego ta rasa jaszczurów nie musi aż tak bardzo starać się o przychylność wyborców. Nie tylko nie muszą działać dla dobra społeczeństwa, ale wręcz nie mogą, gdy jest to sprzeczne z interesami kapitału i innych grup nacisku nie pochodzących z wyborów.